De F-16: een vlucht doorheen de geschiedenis (2024)

De Belgische F-16's gaan al een tijdje mee: tussen1975 en 1983koopt België een vloot van 160 F-16 Fighting Falcons, zoals het gevechtsvliegtuig voluit heet. Het toestel zal de oude Starfighters en Mirages vervangen. We kopen de toestellen in een samenwerking met Nederland, Noorwegen en Denemarken. Uiteindelijk wordt de F-16 het grootste succesvliegtuig uit de militaire geschiedenis.

Het vliegtuig is vijf meter hoog, tien meter breed en vijftien meter lang. Dat is relatief klein. De F-16 was het eerste toestel met een zogenoemdfly-by-wiresysteem, een computergestuurd besturingssysteem. Door die technologie weegt het toestel minder, kan het van buitenaf worden gecontroleerd en vliegt het stabiel.

De F-16 is ook een modulairvliegtuig. Dat betekent dat delen of modules van het vliegtuig kunnen worden geüpdatet. Rond 1990 krijgen de F-16's zo'n "Mid Life Update".

Van de F-16 bestaat een model voor één inzittende en een model voor twee inzittenden.

(Lees verder onder de illustratie.)

De Belgische F-16's zijn de afgelopen jaren ingezet bij een aantal belangrijke conflicten. In 1999 werden ze gebruikt bij de NAVO-actie tegen Joegoslavië.

Tussen 2008 en 2014 waren de Belgische F-16's gelegerd in het zuiden van Afghanistan, in Kandahar, voor de missieGuardian Falcon. De straaljagers werden toen ingezet in de strijd tegen de taliban, in de nasleep van de aanslagen op 11 september 2001 in New York.

In 2011 hielpen de F-16’s het regime van Khaddafi omver te werpen in Libië, tijdens de missie Freedom Falcon. De basiscommandant van de luchtmachtbasis Kleine Brogel was toen Frederik Vansina. Vansina wordt genoemd in de huidige discussie over de levensduur van de F-16's. Hij toonde zich toen nog enthousiast over de F-16:

Vanaf 2014 werden de Belgische F-16’s in Jordanië neergepoot. Vanuit Jordanië voerden ze aanvallen uit op IS, in Irak en Syrië. De operatie heetDesert Falcon.

Daarnaast worden de F-16's ook verschillende keren ingezet boven het Baltische luchtruim. Onder de noemer Baltic Air Policing beschermen ze het luchtruim van de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen.

De discussie over de mogelijke vervanging van de F-16's begon eind 2013. Toenmalig minister van Defensie Pieter De Crem (CD&V) zei toen dat er veertig nieuwe toestellen nodig zijn om de F-16-vloot te vervangen. Enkel zo zou België waardig kunnen blijven functioneren binnen de NAVO, volgens de minister. Bovendien hebbende F-16's stilaan 8.000 vlieguren op de teller. Iedereen gelooft dat dat het maximum is. Vandaag wordt er gesproken over 34 nieuwe toestellen.

Mogelijk was De Crem toen al voorstander om de F-16 te vervangen omdat hij een functie als secretaris-generaal bij NAVO ambieerde. De socialistische partijen SP.A en PS reageerden toen negatief.

Er waren vijf kandidaten om de F-16 op te volgen:

• De F-35of Joint Strike Fighter (JSF) van het Amerikaanse bedrijf Lockheed Martin, de producent van de F-16
• De Typhoon van het Brits-Duits-Spaanse consortium Eurofighter
• De Rafale van het Franse bedrijf Dassault
• De Gripen van het Zweedse Saab
• De F-18Superhornet van het Amerikaanse Boeing

Uiteindelijk dienden enkel de eerste twee een offerte in. De laatste twee kandidaten haakten af. De Rafale zit in een tussenpositie.

In 2013 toonde De Crem al interesse voor de Amerikaanse F-35. In een gesprek met "Terzake" in 2013 zei De Crem daar het volgende over:

In oktober 2014 volgde Steven Vandeput (N-VA) Pieter De Crem op als minister van Defensie. Na een korte onderbreking voerden de Belgische F-16's vanaf juni 2016 opnieuw bombardementen uit in Syrië.

Rusland beschuldigde België in oktober 2016 van de moord op zes burgers, na een bombardement nabij Aleppo. Minister van Defensie Vandeput haalde het Russische nieuws:

Minister Vandeput ontkende de beschuldigingen met klem. Uit het dossier bleek ook dat debeschuldigingen vals waren. De nummerplaten van de Belgische toestellen kwamen niet overeen met de vliegtuigen die het bombardement uitvoerden.

Het voorlopig laatste hoofdstuk van de geschiedenis van de F-16 werd geschreven door de SP.A. Partijvoorzitter John Crombez loste begin deze week een studie van producent Lockheed Martin. Daarin staat dat de vliegtuigen nog zes jaar langer kunnen vliegen.

8.000 vlieguren blijkt niet de bovengrens te zijn voor de F-16. Minister Vandeput maakt zich sterk dat hij niet op de hoogte was van dit dossier. De legertop wist wel van het rapport. Mails wijzen uit dat ze de informatie actief tegenhielden. Intussen zetten enkele legerleiders tijdelijk een stap opzij.